Welkom bij de Passie Pensioneert Nooit blog waar Peter de Kuster dagelijks de verhalen vertelt van gepassioneerde professionals uit heden en verleden die een leven en werk creëerden waar zij van hielden en nooit van wilden pensioneren.

Illusies, Desillusies en Hype

Mario, mijn vriend en pensioenadviseur vertelde mij het volgende:  ‘Wanneer jij mij vraagt, ‘wie zijn de meest tragische klanten die jij kent?’ denk ik dat mijn antwoord je zou verrassen.  Het zijn niet de stellen van middelbare leeftijd die ontmoedigd zijn omdat ze ontdekken dat ze niet in staat zijn om te pensioneren op het moment dat zij dachten. Het zijn niet de klanten wiens pensioenvoorzieningen lager uitvallen dan gedacht en die hierdoor hun plannen voor een vroege pensionering moeten uitstellen. Het zijn de gepensioneerden met een geweldige pensioenvoorziening die zich dood vervelen. Deze personen hebben het gevoel dat zij verwijderd zijn uit de mainstream van het leven en vanuit de zijlijn mogen toekijken en niet terug mogen keren’

Of zoals een man het verwoordde: ‘Pensioneren is een sport voor toeschouwers. Je wilt meedoen met de anderen op de golfbaan, de zakelijke besprekingen, de gemeenschappelijke doelen. Ik zou er een moord voor over hebben om weer aan het spel mee te mogen doen’.

Toch zijn er veel mensen in een gekke goudrush om te komen naar de plek waar de ‘grumpy old men’ leven.  Aan de zijlijn. Of op de tribune.

Velen van ons, echter, hebben al genoeg gezien van het pensioneren van onze ouders en voorgangers om te weten dat dit niet een leven voor ons is. Wij hebben het verhaal bedacht dat ons leven er eentje van uitdaging, betekenis, stimulering en beroepsmatige avonturen zal zijn. We zijn niet geïnteresseerd in het eindigen van deze race!

Dit punt werd mij helder toen een vriend mij vroeg of ik plannen had om te pensioneren. Ik dacht erover na en toen daagde het mij. Ik hou van wat ik doe. Ik schrijf, ik spreek, ik reis, ik adviseer ondernemers hoe zij echte betekenisvolle relaties aangaan met klanten. Waarom zou ik daar mee ophouden? Wanneer ik zou pensioneren zou ik volgens mij mezelf vernietigen. Deze realisatie was  belangrijk voor mij omdat het mij hielp te beseffen dat ik mijzelf niet langer zorgen hoefde te maken over een specifiek geldbedrag op enige leeftijd. Er zal altijd iets voor mij te doen zijn en ik zal er altijd van genieten om het te doen. Je maakt geen plannen om te pensioneren van je passie in het leven.

Betekent dit verhaal dat ik mijn toekomst uitgeef en de waarde van sparen voor later niet zie? Integendeel! Omdat ik mijn vrijheid zoveel waardeer oefen ik de zakelijke discipline uit om haar te behouden. Ik weet dat één onzinnige aankoop of investering de boeien van zakelijke gevangenschap terugbrengt in mijn leven.

Er zit wijsheid in balans. Omdat ik hou van wat ik doe maakt het de noodzaak kleiner om te plannen voor financiële vrijheid. Leven kan ons voor onverwachte gebeurtenissen en situaties plaatsen die radicaal onze koers wijzigt; arbeidsongeschiktheid, een overlijden in de familie, scheiden, ouders die afhankelijk worden enzovoorts. We moeten financieel vooruit plannen omdat we onze mening met de tijd veranderen. Wat mij vandaag energie geeft kan mij een decennium later vanaf nu vervelen. Financiële planning is nodig om de vrijheid te kopen om te veranderen wanneer wij dat willen.

Twee type mensen zouden hun plannen voor volledig pensioneren op leeftijd 65 jaar of op een eerder tijdstip moeten vergeten. Ten eerste diegenen die zich NIET kunnen veroorloven om te pensioneren op leeftijd 65 en ten tweede degenen die zich WEL kunnen veroorloven om te pensioneren op leeftijd 65.

Einde van het Ultimatum

Wanneer je dit verhaal bent blijven lezen hoop ik dat ik je overtuigd heb dat ondernemen een integraal onderdeel, – wellicht gereduceerd – van jouw leven zal blijven.  Veel ondernemers beginnen in te zien dat zij hun verhaal over het belang van werk in hun leven dienen te veranderen.

Daarnaast zullen zij in toenemende mate nodig blijven met hun ervaring, wijsheid en creativiteit.

1.   De babyboom generatie, het grootste segment van de ondernemers wordt snel ouder
2.   Het tekort aan jong ondernemers talent wordt elke dag nijpender

Deze demografische trends zullen zeer diepgaande implicaties hebben voor ondernemerschap in Nederland.

Ondernemers die kansen zien in de veranderende demografie kunnen inspelen op een innovatieve manier op de behoeften van de babyboomers.

Alle bestaande paradigma’s over ondernemen, innovatie, engagement, persoonlijke groei zullen moeten veranderen om de ondernemer van 45 jaar en ouder aan te spreken.

Wanneer ondernemingen de grijsharige ondernemers in de toekomst willen aanspreken zullen zij hun verhaal met enige hardnekkig voorkomende vooroordelen over leeftijd dienen te herschrijven. Ondernemen van vandaag wordt gekarakteriseerd als hoge performance en innovatief; en deze twee begrippen roepen beelden op van ‘jeugd’.  De jonge onderzoekers die een geweldig nieuw software idee in een garage ontwikkelen en in een onderneming transformeren is een dominante mythe. Zijn hoge productiviteit en innovatie het exclusieve domein van de jongere ondernemers?

Ik denk dat babyboomers het paradigma van innovatie door jeugd zelf met daden zullen tegenspreken. Net zoals zij ieder ander paradigma in hun revolutionaire leven hebben verpletterd.

Oude Pensioen Mythe: Pas Gaan Doen Waar Je Echt van Houdt als Je Pensioneert

Miljoenen mensen wereldwijd offeren het heden op in de hoop dat zij hun hart volgen zodra zij gepensioneerd zijn. Vele mensen die hun passie willen volgen of een nieuwe focus zien dit als hun enige hoop.

Julia Child maakte een Proefrit in haar Droomjob in Le Cordon Bleu in Parijs en creëerde een nieuwe loopbaan in de tweede helft van haar leven.  Passie, betekenis en een loonstrookje.

Ik heb veel meer andere opties ontdekt die mensen hebben toegepast om hun leven te bevrijden van de saaiheid van uitputtend en stressvol werk. Om bezig te zijn met hun passie en avonturen te beleven die zij zich eerst alleen in hun dromen konden voorstellen.

Er zijn vele creatieve benaderingen beschikbaar die je misschien nog niet overwogen hebt – benaderingen die jouw vermogen en inkomen integreren met jouw passies en jouw leven.

Gaat jouw leven over geld verdienen of gaat jouw geld over het verdienen van een leven? Een thema dat sterk gepromoot wordt in onze samenleving is dat we altijd het pad zouden moeten kiezen van het meeste geld. Als gevolg hiervan stallen veel mensen hun passies en interesses en volgen het pad dat het meeste geld oplevert. Waarom? Zodat ze ooit genoeg geld hebben om te doen wat zij echt willen.

Zie hier wat we bedacht hebben:  De Proefrit in jouw Droomjob. Je hoeft jouw huidige onderneming, jouw volgende hypotheekbetaling of de toekomst van jouw kinderen niet op het spel te zetten. Je kunt een Proefrit maken. Veilig jouw droomonderneming uitproberen.

Dit tragische verhaal van belangrijke dingen op de tweede plek zetten, in onze onderneming en ons leven is de reden waarom zo veel mensen uitkijken naar pensioneren. Zodat ze kunnen doen wat zij echt willen. Zij hebben gekozen om geld te verdienen in plaats van geld te gebruiken om een leven te verdienen.  De vraag is of zij dan nog de energie en passie hebben om hun droom te volgen.

De Oude Pensioen Mythes

Ben eerlijk. Pensioneren is niet een geweldig idee.  Zeker niet op 65 jarige leeftijd. Pensioneren zoals wij het vandaag kennen is een relikwie uit een tijd en wereld die al lang voorbij is. In de moderne economie zijn conventionele verhalen over pensioneren niet alleen ongeschikt maar ook contra productief.

Ze hebben mij nooit iets gegeven, zelfs mijn leeftijd niet. Charles Aznavour

Mythe 1.  65 jaar is oud  

Is dat zo?  Geloof jij dat? Denk eens terug aan iemand die jij dertig jaar geleden kende van 65 jaar en denk nu eens aan iemand van vandaag die 65 jaar is. Lijken ze op elkaar als mensen van dezelfde leeftijd? Neen, dat doen ze niet.  Waarom? Omdat mensen van 65 jaar nu veel jonger zijn dan 65 jarigen een generatie geleden.  Wij weten dit allemaal.  Kennen jullie die test waarmee je jouw ‘werkelijke leeftijd’ kunt vaststellen?  Het is test over jouw lifestyle, gewoontes, eetgedrag, de manier waarop jij jouw werk benadert, jouw houding en op het einde van deze meting komt er jouw ‘echte leeftijd uit’ – hoe oud jij echt bent, de persoon van binnen. Hoeveel van jullie kennen bijvoorbeeld kennen iemand die 65 jaar oud is en zich gedraagt als een 35 jarige?  Ik weet zeker dat je iemand kent.  Aan de andere kant, wie kent er een 35 jarige die zich gedraagt alsof zij/hij 65 jaar is?  In hoge mate weten wij dat leeftijd net zozeer een kwestie is van houding als van chronologie.

Er zijn veel 60+ ondernemers vandaag de dag die zich voelen en gedragen alsof ze 45 jaar oud zijn.  Zij hebben geen culturele verwachting nodig dat het tijd wordt om plaats te maken.

Nostalgie: het verlangen naar de goede oude tijd, waarin niets te lachen viel. Charles Aznavour

Mythe 2.  Pensioneren betekent per definitie niet werken 

Hoe verklaren wij dan het feit dat zo veel ondernemers nadat zij hun onderneming verkocht hebben weer na korte tijd aan het ondernemen gaan en uitgenodigd worden om aan de slag te gaan?  Twee derde van hen is binnen 1 jaar weer iets aan het ondernemen. Zij vinden de ruimte die ontstaat wanneer 1 van hen of beiden part time werkt voordelen heeft voor de relatie. We zien ook dat ondernemers bij pensioneren misschien de baby met het badwater hebben weggegooid.  Misschien was het ondernemen niet het probleem, misschien waren het de mensen waar mee samengewerkt werd of de plek waar gewerkt werd, of misschien waren het bepaalde klanten. Veel ondernemers realiseren zich dat er betekenis is in werk. Sigmund Freud zei dat om gelukkig te zijn we liefde en werk nodig hebben in onze levens. Misschien zit daar wat in.

Je kunt op bol.com het boek van Matthijs van Nieuwkerk over Charles Aznavour kopen

Mythe 3.   We moeten pensioneren om te gaan doen waar wij echt van houden

Ik weet dat er geen mensen zijn die dit hardop zeggen. Het is een ongeschreven populaire vooronderstelling van veel mensen in onze samenleving.  Die ik graag wil uitdagen. Waarom zou je 40 jaar werken in iets waar je niet helemaal van houdt in de hoop dat je op een dag de vrijheid krijgt om te gaan doen wat je echt wilt. Mijn vraag is: wat gebeurt er als je op 65 jarige leeftijd arriveert met vier slappe banden?  Wat wil jij gaan doen als je groot bent?  Het maakt mij niet uit of je 35, 40, 45, 50, 55, 60, 65 bent, stel jijzelf deze vraag: wat wil jij doen wanneer jij groot bent?

Je hoeft niet te wachten tot je 65 jaar bent om jouw passie te volgen.

Mythe 4.   Pensioneren is uitsluitend een geldkwestie

Wanneer ik het begrip ‘pensioenplanning’ noem, waar denk jij dan aan?  Waarschijnlijk denk je aan financial planning naar jouw pensionering toe; genoeg geld hebben. Alsof, zoals een ondernemer het verwoordde, ‘wat wil je dat ik dan doe,  mijn geld knuffelen, is dat mijn leven?’  Neen,  pensioenplanning heeft uiteraard te maken met geldzaken, maar het heeft ook te maken met gezin, sociaal leven, ons werkleven, onze persoonlijke ontwikkeling, onze lijst van doelen,  de plekken waar wij naar toe willen, de dingen die we willen doen.  De dingen die we nog niet gedaan hebben in ons leven. Dat is allemaal onderdeel van pensioenplanning.

Zoals ik vaak tegen mensen vertel, wat heeft het voor zin om zo’n geweldige appels voor de dorst op te bouwen als ze in een boom hangen die aan het sterven is. Er is meer aan pensioenplanning dan alleen jouw geldzaken op orde krijgen.

Mythe 5. Een (Zwitser) Leven van Volledig Gemak is het Ultieme Pensioendoel  

Je kent die plaatjes wel van golfbanen, stranden en zwembaden waar brochures van verzekeraars mee vol staan.  Ik stel nu de vraag: is dit wat jou werkelijk gelukkig zal maken?  Je zult er snel achter komen dat een leven van gemak snel gaat vervelen. Het geeft je geen energie, inspireert niet. En daar gaat het werkelijk om in een lang en gelukkig leven: jezelf blijven energie geven, inspireren, nieuwsgierig blijven, blijven uitdagen, blijven ontdekken, blijven ondernemen.

Zelfs de mooiste grafzerk bedekt alleen maar een lijk. Charles Aznavour

En dit is een serieuze kwestie als het gaat om succesvol ouder worden. Recent alzheimer onderzoek laat zien dat wanneer je niet intellectueel uitgedaagd wordt in jouw 50+er,  60+ er, 70+er jaren je jezelf voorbereid op een koers van snel afwaarts glijden. We leren dat een leven van volledig gemak een kleine stap verwijderd is van een leven vol ziekte. We willen niet in een situatie terecht komen waarin we snel afglijden omdat we geen passie hebben die ons leven energie geeft. Dat is de enige belofte die een leven van volkomen gemak werkelijk kan waarmaken: we zullen er snel verveeld door raken.  Dus: we willen ons niet vervelen en we willen niet vervelend worden.

We willen balans in ons leven, we hebben vrije tijd, we hebben ontspanning, we hebben werk dat ons uitdaagt, we zijn nieuwsgierig, we willen nog steeds groeien, we zijn nog steeds elke dag van ons leven gepassioneerd.

Sexier Verhaal over Pensioneren

We hebben een sexier verhaal nodig over pensioneren. Het oude verhaal klopt niet meer. Pensioneren is gebouwd op mythes. Het verhaal over pensioneren gaat door een langzame edoch legendarische transformatie.  Voor 85% van ons gaat het niet langer over uit de race stappen. Het is een kans om jezelf opnieuw uit te vinden. Een tweede helft van jouw (werkzame) leven te creëren. Een nieuwe balans vinden tussen werk en vrije tijd. Een nieuwe droomjob vinden. Als ondernemer of professional (part-time) verder gaan. Alles behalve pensioneren. Het is onze kans om te kapitaliseren op alles wat we geleerd hebben over werk en over leven. Een mislukkeling is iemand die geblunderd heeft en niet in staat is geweest te leren van deze ervaring.

We moeten beginnen om pensioneren en pensioenspaargeld te noemen wat ze werkelijk zijn: een tweede kans en bevrijdingsgeld. Velen van jullie kijken gewoon uit naar het lanceren van een volledig nieuwe ‘jij’. Velen van jullie willen iets anders proberen. Velen van jullie spelen met ideeën die jullie al jaren hadden. Velen van jullie willen tijd vrijmaken voor geliefden en jullie leven voor een tijd te vereenvoudigen.

De reden dat niemand anders jouw pensioenverhaal voor jou kan definiëren is omdat het een verhaal is over jouw leven en jouw dromen.

Stel jezelf de vraag wat er zou veranderen wanneer er geen kunstmatige eindstreep voor jou klaar ligt?

Hoe zou het de manier veranderen waarop je nu leeft en voor morgen jouw planning maakt, wanneer je ermee stopt om te rennen naar een kunstmatig doel om te pensioneren op een vastgestelde leeftijd? Om jouw bedrijf te verkopen omdat je ‘plek’ vrij moet maken?

Verwijder deze eindstreep uit jouw gedachten, leven en verhaal en het zal voor alle drie bevrijdend blijken.

Maak jezelf los van de pensioenmythes en ga om met de realiteiten van jouw leven. Wanneer de eindstreep verwijderd is blijft over na te denken over ons heden en onze hoop voor de toekomst. We zullen ophouden met het opofferen van ons heden om een illusie van geluk in een verre toekomst na te jagen. We zullen focussen op het doen van werk, hier en nu, waar wij van houden – onze droomjob – die aansluit op onze talenten en uitdrukking geeft aan onze passies. We zullen onze queeste beginnen om werk te vinden dat voelt als spel.

Een vreemd fenomeen dat moeilijk te verklaren is, is hoe geld haar weg lijkt te vinden naar degenen die hun hart volgen en hun interesses en passies uiten in hun werk. Er komt nog iets op jouw pad wanneer jij jouw hart volgt – in flow zijn, gelukkig voelen – dat is een kostbaar goed dat niet te koop is voor geld.

Oude Pensioen Mythe: 65 is Oud

Oud is niet meer wat het ooit geweest is!  Bedenk wanneer de pensioenleeftijd werd vastgesteld; de meeste mensen leefden toen niet langer dan hun pensioenleeftijd. Nu leven we 20 tot 30 jaar langer dan de pensioenleeftijd. De leeftijd van 65 jaar in deze tijd lijkt totaal niet op de leeftijd 65 in zeg 1970.  De meeste mensen zijn niet oud op 65 jarige leeftijd. Zij kunnen al dan niet hun tempo hebben vertraagd. Het gedrag van Oscar winnares Helen Mirren kan als rolmodel dienen voor een actieve levensstijl van 60+ in de toekomst.

Het is ironisch dat onze samenleving, in plaats van zich aan te passen aan de trend van langer leven, een pensioenleeftijd blijft promoten die decennia eerder werd vastgesteld toen mensen leefden tot een leeftijd waarin ze de pensioendatum bij uitzondering haalden. Nog ironischer is dat velen, die een goede pensioenvoorziening of privé vermogen hebben opgebouwd zichzelf ervan overtuigd hebben om eerder met pensioen te gaan.

Velen van deze mensen hebben gefaald te begrijpen dat wanneer zij pensioneren met 55 jaar, zij net zo veel jaren in hun pensioenleven doorbrengen als zij deden in hun hele werkzame leven. Dit is geweldig wanneer je ontdekkingsreizen maakt in je werk die je energie geven en je uitdagen in de komende 30 jaren. Wanneer je dat niet hebt, zo laat de geschiedenis zien, zul je die 30 jaren nooit halen.

Hoe oud zul je zijn wanneer je werkelijk oud wordt? Het lijkt erop dat het antwoord op die vraag zo individueel is als de persoon die het antwoord geeft.

We weten dat de mijlpaal voor oud niet langer 65 is. Sommige recente onderzoeken tonen dat de meeste senioren voelen dat de mijlpaal voor oud ergens tussen de 75 en 80 is. Verwacht dat dit cijfer omhoog zal blijven gaan met de baby boom generatie.

De Kunstmatige Eindstreep

Heb jij een uiterste vervaldatum op jouw voorhoofd geplakt?

Het huidige concept van pensioneren is gebaseerd op oude mythes. Het ondergaat een langzame aardverschuiving. Voor 85 procent van ons het gaat niet langer meer om een onbezorgde oude dag op de tribune van het leven.

We dienen te beginnen om pensioneren en pensioenbesparingen te noemen wat zij werkelijk zijn: een tweede kans en bevrijdingsgeld. Velen van jullie kijken eenvoudig vooruit om een heel nieuwe ‘jij’ te lanceren. Velen van jullie willen iets proberen dat anders is. Velen van jullie willen spelen met ideeën die jullie jaren hadden. Velen van jullie willen samen zijn met geliefden en jullie leven vereenvoudigen.

De reden dat niemand pensioneren voor jou kan bepalen is omdat het jouw leven is en jouw dromen. Mijn doel voor jou is om jezelf een verhaal te laten vertellen op de volgende vraag: wat als er geen kunstmatige eindstreep was? Wat als je niet jouw bedrijf verkoopt ooit of overdraagt? Hoe zou het de manier veranderen waarop je vandaag leeft en plant voor morgen wanneer je ophield naar een kunstmatige eindstreep in jouw hoofd te rennen. Verwijder de kunstmatige eindstreep uit jouw brein, jouw leven en jouw ondernemen en het zal alle drie bevrijden. Maak je los van pensioenmythes en geef jouw eigen verhaal en realiteit vorm.

Wanneer de kunstmatige eindstreep eenmaal verwijderd is denken we na over ons huidige verhaal, realiteit en hoop voor de toekomst. We zullen ophouden om een illusie van geluk na te jagen ten koste van geluk in het heden. We zullen de focus krijgen op het doen van werk vandaag dat kapitaliseert op onze gaven en uitdrukking geeft aan onze diepst gevoelde passies. We zullen onze queeste beginnen om werk te vinden waar wij van houden, dat voelt als spelen en waar wij nooit van willen pensioneren.

Wanneer de eindstreep is verwijderd gaan we keuzes maken die niet gebaseerd zijn op geld maar op het doen van werk dat ons een gevoel van betekenis en bevrediging geeft. Geld vindt haar weg eerder naar diegenen die hun hart volgen en de waarde van wat zij ondernemen en bieden krachtig, authentiek, doelgericht communiceren. Iets anders komt dan op jouw pad wanneer jij jouw passie volgt –  flow (geluk) ervaringen. Dat is een waardevol bezit – lang en gelukkig leven – dat geld niet kan kopen.